Zdyskontowany okres zwrotu (ang. discounted payback period) to narzędzie analizy projektów inwestycyjnych uwzględniające wartość pieniądza w czasie. Określa, po jakim czasie suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto (cash flow) wygenerowanych przez projekt zrównuje się z początkowym nakładem inwestycyjnym.
W przeciwieństwie do klasycznego (niedyskontowanego) okresu zwrotu, zdyskontowany okres zwrotu uwzględnia koszt kapitału i inflację, dzięki czemu daje bardziej realistyczny obraz tego, kiedy inwestycja faktycznie zacznie przynosić wartość powyżej kosztu zainwestowanych środków.
Jak oblicza się zdyskontowany okres zwrotu?
- Określ przyszłe przepływy pieniężne netto (np. co rok):
Dla każdego okresu (np. roku) oszacuj, ile wyniosą przychody pomniejszone o koszty, podatki i zmiany w kapitale obrotowym. - Ustal stopę dyskontową (r):
Jest to oczekiwana stopa zwrotu, np. koszt kapitału, stawka WACC lub minimalna atrakcyjność inwestycji. Wartość „r” podawana jest zwykle w ujęciu rocznym. - Dyskontuj każdy z przyszłych przepływów pieniężnych:
Wartość zdyskontowana przepływu pieniężnego w danym okresie (t) wyniesie:
zdyskontowany przepływ = przepływ / (1 + r)^t
gdzie:- przepływ to kwota uzyskana w danym okresie
- r to stopa dyskontowa
- t to numer okresu (np. 1 dla roku 1, 2 dla roku 2 itd.)
- Sumuj zdyskontowane przepływy po kolei, aż osiągniesz lub przekroczysz wartość początkowej inwestycji:
Początkowy nakład to kwota, którą zainwestowałeś na starcie. Kolejno dodawaj zdyskontowane przepływy za każdy okres. Gdy skumulowana suma zdyskontowanych przepływów osiągnie poziom początkowego wydatku, to właśnie ten moment jest zdyskontowanym okresem zwrotu. Jeśli nie jest to dokładnie któryś z okresów, można oszacować go liniowo, dzieląc brakującą kwotę przez zdyskontowany przepływ danego okresu i dodając ułamek roku.
Czym różni się zdyskontowany okres zwrotu od zwykłego okresu zwrotu?
- Uwzględnienie wartości pieniądza w czasie:
Klasyczny okres zwrotu liczy wyłącznie czas, w jakim surowa suma przychodów zrówna się z początkowym nakładem. Zdyskontowany okres zwrotu uwzględnia koszt kapitału, sprawiając, że przyszłe przychody, w miarę upływu czasu, są coraz mniej warte. - Bardziej realistyczna ocena:
Dzięki dyskontowaniu inwestor otrzymuje bardziej wiarygodną informację o tym, po jakim czasie inwestycja naprawdę „zwróci” pieniądze uwzględniając, że 1 zł dziś jest wart więcej niż 1 zł za kilka lat.
Zastosowanie zdyskontowanego okresu zwrotu w praktyce
- Porównywanie alternatyw inwestycyjnych:
Firmy mogą wybrać projekt, który najszybciej zwróci zdyskontowany nakład, minimalizując ryzyko. - Analiza ryzyka:
Jeśli otoczenie gospodarcze jest niepewne, projekty ze względnie szybkim zwrotem zdyskontowanym mogą być preferowane, ponieważ szybciej odzyskujemy zainwestowany kapitał w ujęciu realnym. - Weryfikacja opłacalności:
Zdyskontowany okres zwrotu stanowi uzupełnienie innych wskaźników (takich jak NPV czy IRR), pozwalając na wieloaspektową ocenę projektu.
Zalety zdyskontowanego okresu zwrotu
- Realizm:
W przeciwieństwie do klasycznego okresu zwrotu, metoda ta eliminuje błędne przekonanie, że przyszłe pieniądze mają taką samą wartość jak obecne środki. - Prosta interpretacja:
Wynik można łatwo zrozumieć – jest to liczba okresów (np. lat), po których inwestor realnie odzyskuje zainwestowane pieniądze z uwzględnieniem kosztu kapitału.
Wady i ograniczenia
- Pomija wartość generowaną po punkcie zwrotu:
Skupia się wyłącznie na momencie odzyskania kapitału, nie uwzględnia całkowitego zysku wygenerowanego po tym czasie. - Zależność od przyjętej stopy dyskontowej:
Wynik będzie się różnił w zależności od tego, jaką przyjmiemy stopę dyskontową. Zbyt wysoka lub zbyt niska stopa może zniekształcić wnioski. - Nie wskazuje pełnej rentowności:
By uzyskać całościowy obraz opłacalności, warto łączyć zdyskontowany okres zwrotu z innymi miarami, np. wartością bieżącą netto (NPV) lub wewnętrzną stopą zwrotu (IRR).
Przykład
Załóżmy, że inwestujesz 100 000 zł. Przepływy pieniężne netto po uwzględnieniu kosztów i podatków na koniec każdego roku mają wynosić:
- Rok 1: 30 000 zł
- Rok 2: 40 000 zł
- Rok 3: 50 000 zł
- Rok 4: 50 000 zł
Przyjmijmy stopę dyskontową 10% rocznie.
Dyskontowanie (załóżmy, że „(1+r)^t” oznacza wzrost o 10% rocznie w okresie t):
- Rok 1: zdyskontowany przepływ = 30 000 / (1,10)^1 ≈ 27 273 zł
- Rok 2: zdyskontowany przepływ = 40 000 / (1,10)^2 ≈ 33 058 zł
- Rok 3: zdyskontowany przepływ = 50 000 / (1,10)^3 ≈ 37 565 zł
- Rok 4: zdyskontowany przepływ = 50 000 / (1,10)^4 ≈ 34 150 zł
Suma zdyskontowanych przepływów po trzech latach to 27 273 + 33 058 + 37 565 = 97 896 zł, co jeszcze nie pokrywa 100 000 zł nakładu. Po czterech latach suma wynosi już 132 046 zł, czyli przekracza 100 000 zł. To oznacza, że zdyskontowany okres zwrotu jest nieco krótszy niż 4 lata (dokładniej ok. 3,9 roku, jeśli wyliczymy to w detalach).
Wniosek: Zdyskontowany okres zwrotu to praktyczne narzędzie, które pozwala określić, po jakim czasie inwestycja naprawdę „zwróci” poniesione koszty, uwzględniając koszt kapitału i spadek wartości pieniądza w czasie. Choć nie daje pełnego obrazu opłacalności projektu, stanowi cenne uzupełnienie innych metod oceny inwestycji.
